Türkçe Yüz Yüze Hizmet Sunumlarında Kibarlık
(Politeness in Turkish Face to Face Service Encounters )

Yazar : Şeyma KÖKCÜ   - Esma KOT ARTUNÇ  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2021
Sayı : 1(2)
Sayfa : 128-147
Doi : 10.47834/utoad.13
745    646


Özet

Küçük k kültürünün de bir parçası olarak dil kullanıcılarının belli bir bağlamda sosyokültürel değişkenlere bağlı olarak dili nasıl kullandıklarıyla ilgili olan dilbilimsel kibarlık, dil ve kültür arasındaki ilişkiden dolayı çok sayıda çalışmada incelenmektedir. Dilde kibarlığın çeşitli yönlerden incelenebildiği bağlamlardan biri de alım satıma dayanan bildirişimlere izin veren hizmet sunumlarıdır. Bu çalışmada, mağaza çalışanlarının kullandıkları dilin Türkiye’deki çeşitli yönlerden değişen mağazalardaki yüz yüze bildirişimdeki kibarlık yönünden nasıl farklılık gösterdiği incelenmektedir. Bu bağlamda, hizmet sunumlarındaki mağaza/dükkân görevlileri tarafından kullanılan giriş ifadeleri, kapanış ifadeleri, çalışanların müşterilere seslenme ifadeleri, olumlu kibarlık ve olumsuz kibarlık stratejileri incelenmiştir. Çalışmanın katılımcıları sağladıkları hizmet ve ekonomik güç ve saygınlık yönünden yüksek ve düşük güç/saygınlık olarak çeşitlilik gösteren 10 mağazada/dükkânda çalışan görevlilerinden oluşmaktadır. Veri doğal konuşma kaydı ve gözlem yoluyla elde edilmiştir. Konuşma kayıtları yazıya döküldükten sonra söylem çözümlemesi yoluyla çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular iki dükkân/mağaza türü arasında olumlu kibarlık stratejileri bakımından bir fark olmadığını ancak bildirişime giriş, bildirişimi sonlandırma ve müşterilere seslenme ifadeleri ve olumsuz incelik stratejileri yönünden farklılıklar olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu bulgulara dayanarak Türkçede dilbilimsel kibarlığın çeşitlilik gösterdiği ve bu nedenle bu tür bağlamlarda düzgün iletişim kurabilmek için yabancı/ikinci dil Türkçe öğrenicilerinin bu çeşitliliğe ilişkin farkındalık kazanmasının önemli olduğu ileri sürülebilir.



Anahtar Kelimeler

kibarlık stratejileri, hizmet sunumları, açılış ifadeleri, kapanış ifadeleri, hitap ifadeleri



Abstract

Linguistic politeness which is related to how the users behave in a specific context depending on sociocultural variables as part of little c culture has been investigated in a lot of studies due to the intertwined relationship between culture and language. One context in which politeness can be examined in various ways is service encounters allowing for transactional interactions, showing the ways native speakers use the language in those settings. This study investigated how the language used by shopkeepers differs in terms of politeness in face-to-face interaction across varied types of shops in Turkey. In this sense, opening/closing sequences, the way the shopkeepers address the customers and positive politeness and negative politeness strategies have been examined to explore the politeness strategies used by the shopkeepers in service encounters. The participants of this study were Turkish shopkeepers in 10 shops varying in terms of what they provide and the economic strength/prestige they possess as high and low. Data were collected by recording the language used by the units of analysis and observation. After transcribing the data, it was analyzed through discourse analysis. The main findings of the study revealed that while there is no distinction in positive politeness strategies between the two types of shops, there are some differences in terms of opening and closing sequences in conversation, addressing customer and negative politeness strategies depending on the types of shops, showing that variation in politeness is evident in Turkish. Therefore, it can be argued that making learners of Turkish gain an awareness of these linguistic variations is important for them to communicate appropriately in these settings.



Keywords

politeness strategies, service encounters, openings, closings, addressing terms