Yabancılara Türkçe Öğretiminde Tasarım Tabanlı Araştırma: Modeller, Süreç ve Bir Tasarım Örneği
(Design-based Research in Teaching Turkish to Foreigners: Models, Procedure and a Design Example )

Yazar : Alp Kaan KILINÇ   - Güldem Alev ÖZKÖK  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2025
Sayı : 5(1)
Sayfa : 172-200
Doi : 10.5281/zenodo.15154147
40    38


Özet

Bu çalışmada, yabancılara Türkçe öğretiminde tasarım tabanlı araştırma (TTA) ile teknopedagojik öğrenme materyali geliştirme süreci ele alınmıştır. TTA’da, öğretim sürecinde karşılaşılan sorunların çözümüne veya mevcut öğretim pratiklerinin iyileştirilmesine yönelik yenilikçi müdahaleler geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla kurulan araştırma ekibi kurumlar, öğreticiler ve alan uzmanlarıyla iş birliği içinde düzenli toplantılar gerçekleştirir. Belirlenen bir sorunun çözümüne veya iyileştirme yapılacak alanlara yönelik hedeflenen müdahalenin gerçekleştirileceği eğitim bağlamı gözlemlenir ve geliştirme sürecini şekillendirmek için gerekli bilgiler toplanır. Ardından geliştirilen yenilikçi çözüm ilgili bağlamda uygulanır. TTA’larda, uygulamalar döngüsel olarak gerçekleştirilir. Bu nedenle, müdahale sırasında ve sonrasında elde edilen veriler değerlendirilerek öğrenme nesnelerinde gerekli düzenlemeler yapılır. Bu çalışmada, TTA yabancılara Türkçe öğretimi alanında gerçekleştirilen teknoloji temelli çalışmalar için alternatif ve yenilikçi bir metot olarak sunulmaktadır. Bu amaçla, öncelikle yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yaygın olarak araştırılan konular ve başvurulan yöntemler incelenmiş; ardından TTA ve öne çıkan modelleri hakkında alanyazın taraması yapılmıştır. Ardından, TTA uygulamalarına somut bir örnek olarak araştırmacılar tarafından gerçekleştirilen tasarım ve geliştirme çalışmasının modeli ve aşamaları materyalden örneklerle açıklanmıştır. Bu modele göre, araştırmacılar müdahaleyi tasarlamak ve yürütmek için öncelikle bir araştırma ekibi oluşturmuştur. Düzenli toplantılar, literatür taraması ve gözlemler yoluyla argümantasyon bir öğrenme sorunu olarak belirlenmiştir. Ardından çalışmanın gerçekleştirileceği okul ve katılımcılar belirlenmiş; müdahale öncesi gözlemler gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın örneklemini Gazi Üniversitesi TÖMER’de B2 seviyede Türkçe öğrenen 19 kişilik yabancı öğreniciler oluşturmaktadır. Uygulama süreci 2024/2025 Güz döneminde üç haftalık bir süreçte gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonunda, öğrencilerin argümanları tanıma ve üretme becerilerinde, bir argümanın eksik bölümlerini tamamlamada, argüman üretmek için uygun kip eki kullanımında ve bağlaç seçiminde kayda değer gelişmeler gözlemlenmiştir.



Anahtar Kelimeler

Argümantasyon, biçimlendirici deneyler, çoklu ortamla öğrenme, tasarım tabanlı araştırma, yabancılara Türkçe öğretimi



Abstract

This study addresses the process of designing technology-based materials with design-based research (DBR) in teaching Turkish to foreigners. In DBR, researchers aim to design innovative content to solve learning problems or make improvements in an educational context. For this purpose, a research team is established and holds regular meetings in cooperation with all stakeholders including practitioners and experts. The educational context in which the targeted intervention will be implemented is observed in advance and information is collected to make a thick description of it. Then, the intervention is conducted in the relevant context. DBR interventions are carried out iteratively, which means necessary improvements are made with the data obtained during and after the intervention. To introduce this relatively new methodology to the field of teaching Turkish to foreigners, this article first reviews common methods and technology-based studies in teaching Turkish to foreigners; and then, DBR is presented and proposed as an innovative and alternative method for conducting design studies in the field. Furthermore, prominent DBR models are summarized. Then, the model of this study is explained with reference to the phases and design examples. Based on the model, researchers first formed a research partnership. The team chose argumentation as a problematic learning subject through regular meetings, literature review and observations. The intervention was conducted in three weeks with a group of 19 foreign students learning Turkish at the B2 level at TÖMER, Gazi University, during the Fall term of the 2024/2025 academic year. Prior to the intervention, a pre-test was applied to understand the current level of the group in argumentation. When compared to the pre-test performance, it was observed that the participants showed progress in recognizing and producing arguments, completing the missing parts in an argument, using modality to argue and the use of conjunctions in interactive exercises and their final assignments.



Keywords

Argumentation, design-based research, formative experiments, multimedia learning, teaching Turkish to foreigners