Abstract


Metin Türü Temelli Yazma Eğitiminin Türkçe Öğrenen Yabancı Öğrencilerin Yazma Başarısına Etkisi

Dil öğretiminin amacı iletişim sağlamaktır. İletişim ise dilin dört becerisi üzerine inşa edilir. Bu dört temel beceriden biri de yazma becerisidir. Yazma becerisinin gelişimi diğer becerilere kıyasla daha geç kazanılmaktadır. Çünkü yazma becerisi bilişsel, duyuşsal ve devinişsel özelliklerin yanı sıra yazmaya dönük teknik becerileri de gerektirir. Bu gereksinimlerden biri de metin türü farkındalığıdır. Özellikle akademik eğitim almak üzere Türkçe öğrenen bireylerin bilgilendirici metin türlerini tanıması ve bu türlerde metin üretebilmesi önem taşımaktadır. Ancak alan yazını incelendiğinde öğrencilerin tür temelli yazma konusunda yetersiz kaldıkları görülmektedir. Bu eksiklik ana dili öğreniminde olduğu gibi yabancı dil öğrenimi sürecinde de karşılaşılan bir durumdur. Deneysel bir modelle çalışılmış olan bu araştırmanın Türkçenin öğretimi sürecinde yazma becerisini geliştirmeye yönelik bir öneri sunması bakımından alana katkı sunacağı sanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, metin türü temelli yazma eğitiminin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen ileri seviye öğrencilerin bilgilendirici metin yazma başarısına etkisini ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın çalışma grubu Bursa Uludağ Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezinde 2024 eğitim yılı bahar döneminde Türkçe öğrenen C1 seviyesindeki 32 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın yöntemi nicel desenlerden ön test-son test deney ve kontrol gruplu yarı deneysel yönteme göre tasarlanmıştır. Araştırma kapsamında 4 haftalık bir süreçte öğrencilere metin türü temelli eğitim verilmiştir. Metin türü olarak bilgilendirici metin türü esas alınmıştır. Öğrencilerden elde edilen yazma kâğıtları “Bilgilendirici Metin Yazma Başarımı Derecelendirme Ölçeği” (Dölek ve Hamzadayı, 2022) kullanılarak değerlendirilmiş ve istatistiksel analiz yapılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına metin türü temelli yazma eğitiminin verildiği deney grubunda anlamlı bir farkın çıktığı görülmüştür. Buna göre metin türü temelli yazma eğitiminin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen C1 seviyesindeki öğrencilerin bilgilendirici metin yazma başarılarına olumlu etki ettiği saptanmıştır.

Keywords

Bilgilendirici metin, dil öğretimi, metin türü, yazma başarısı, yazma becerisi.
Kaynakça

Akbayrak, İ. (2019). Katılımsız dinleme ile not alarak dinleme yöntemlerinin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisi üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.

Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma: yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem Akademi Yayıncılık.

Bayat, N. (2014). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme düzeyleri ile akademik yazma başarıları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 39(173), 155-168.

Bozkurt, B. Ü. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının metin türlerini kavramlaştırma eğilimleri ve tür farkındalıkları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 86-102.

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.

Çakır, İ. (2010). Yazma Becerisinin Kazanılması Yabancı Dil Öğretiminde Neden Zordur?. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(28), 1-12.

Coşkun, E. ve Tiryaki, E. N. (2011a). Tartışmacı metin yapısı ve öğretimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 63-73.

Coşkun, E. ve Tiryaki, E. N. (2011b). Öğretmen adaylarının tartışmacı metin yazma becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. İ. Yazar (Ed.), III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss. 263-272). Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını.

Demirel, A. (2023). Tartışmacı anlatım türü: makale yazma. H. Karatay (Ed.), Süreç ve tür temelli yazma eğitimi içinde (ss. 87-121). Pegem Akademi Yayıncılık.

Dilidüzgün, Ş. (2011). İlköğretim Türkçe metin çalışmalarında metin türü farkındalığı. G. L. Uzun ve Ü. Bozkurt (Ed.). Türkçenin eğitimi öğretiminde kuramsal ve uygulamalı araştırmalar içinde (ss. 459-474). Die Blaue Eule.

Dilidüzgün, Ş. (2017). Metindilbilim ve Türkçe öğretimi. Anı Yayıncılık.

Dölek, O. ve Hamzadayı, E. (2022). Bilgilendirici metin yazma başarımını değerlendirmeye yönelik bir ölçek önerisi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 115-130.

Durmuş, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi, Grafiker Yayınları.

Eser, R. S. (2023). Türkçenin ikinci/yabancı dil olarak öğretiminde yazma becerisi. S. Alyılmaz, O. Er ve N. Şahin (Ed.), Türkçenin ikinci/yabancı dil olarak öğretimi içinde (ss 87-112). Duvar Yayınları.

Flood, J., Lapp, D., & Farnan, N. (1986). A reading-writing procedure that teaches expository paragraph structure. The Reading Teacher, 39(6), 556-562.

Geçici, F. (2022). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında yazma etkinlikleri: yazmayı nasıl öğretiyoruz?. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö11), 15-35.

Golder, C. and Coirier, P. (1996). The production and recognition of typological argumentative text markers. Argumentation, 10, 271–282.

Göçer, A. (2013). Öğrencilerin yazma çalışmalarını değerlendirme. M. Özbay (Ed.), Yazma eğitimi içinde (ss. 199-240). Pegem Akademi Yayıncılık.

Gökçe, B. (2016). Sekizinci sınıf öğrencilerinin tartışmacı metin yazma becerileri ile bu becerilere ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İnönü Üniversitesi.

Güleç, Ş. S. ve Topçuoğlu Ünal, F. (2023). Ortaokul öğrencilerinin metin türlerini ayırt etme becerileri. Milli Eğitim Dergisi, 52(1), 627-646.

Hamaratlı, E. (2023). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarındaki tartışmacı metinlerin incelenmesi (YEE b2-c1 ders kitabı örneği), Sakarya Dil Dergisi, 1(1) (57-72).

İpek, O. (2021). Süreç-tür yazma modelinin öğretmen adaylarının ikna edici yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.

İpek, O. (2022). Yazma eğitiminin temel kavramları. G. Arı ve O. İpek (Ed.), Dil eğitiminin temel kavramları içinde (ss. 159-210). İksad Yayınevi.

Johns, A. M. (1997). Text, role, and context: developing academic literacies. Cambridge University Press.

Kaygısız, Ç. (2018). Okuma eğitiminde metin yapısı farkındalığı: bilgilendirici metin örneği. Journal of Turkish Studies, 13(4). 823-840.

Kellog, R. T. ve Raulerson, B. A. (2007). Improving the writing skills of college students. Psychonomic Bulletin & Review, 14(2), 237-242.

Maltepe, S. (2006). Yaratıcı yazma yaklaşımı açısından Türkçe derslerindeki yazma süreçlerinin ve ürünlerinin değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.

Mansur, M. ve Arıcı, A. F. (2023). Yabancılara Türkçe öğretiminde b2 düzeyinde yazma becerisinin hata kodları ile okunması. Turkophone, 10(1), 45-65.

Milli Eğitim Bakanlığı. (2021). Diller için Avrupa ortak başvuru metni: öğrenme, öğretme ve değerlendirme tamamlayıcı cilt. Web: http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_01/04144518_CEFR_TR.pdf adresinden 5 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.

Özen, Y. ve Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (15), 394-422.

Öztürk, D. (2016). Öğretmen adaylarının tartışmacı metin yazma becerileri üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi.

Şimşek, N. D. ve Müldür, M. (2020). Pedagojik bakış açısıyla metin tipleri türleri ve yapıları. İksad Yayınevi.

Tahmourresi, S. and Papi, M. (2021). Future selves, enjoyment and anxiety as predictors of L2 writing achievement. Journal of Second Language Writing, 53.

Temizkan, M. (2016). Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki okuma etkinliklerinin metin yapısı açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(1), 31-52.

Türkiye Maarif Vakfı. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretim programı. TMV Yayınları.

Uluocak, M., & Ipek, O. (2022). Do pre-service Turkish language teachers succeed in developing argumentative writing skills? International Journal of Progressive Education, 18(3), 183-204.

Ungan, S. (2007). Yazma becerisinin geliştirilmesi ve önemi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2007/2, 461-472.

Yasuda, S. (2011). Genre-based tasks in foreign language writing: developing writers’ genre awareness, linguistic knowledge, and writing competence. Journal of Second Language Writing, 20(2), 111–133.

Yaylı, D. ve Yaylı, D. (2018). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında yazma etkinliklerinin değerlendirilmesi (Yedi İklim Türkçe örneği). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44), 132-145.

Westby, C., Culatta, B., Lawrence, B., & Hall-Kenyon, K. (2010). Summarizing expository texts. Topics in Language Disorders, 30(4), 275-287.

Yopp, R. H., & Yopp, H. K. (2006). Informational texts as read-alouds at school and home. Journal of literacy Research, 38(1), 37-51.