Abstract


Türkçe Dersi için Çoklu Ortam Tasarımı Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesi

Araştırmada Türkçe dersi için çoklu ortam tasarımı geliştirilmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmış ve “Türkçe dersi için çoklu ortam tasarımı geliştirme süreci nasıldır?”, “Türkçe, bilişim teknolojileri ve yazılım öğretmenleri, uzmanlar ve sekizinci sınıf öğrencilerine göre ‘Türkçe Dersi Çoklu Ortam Tasarımı’ nasıldır?” soruları cevaplanmıştır. Araştırma, karma yöntem araştırması uygulama biçimlerinden çok aşamalı karma desene göre tasarlanmış ve yürütülmüştür. Araştırmanın ilk aşamasında tasarım geliştirme süreçleri takip edilmiş, nitel veri toplanmış ve Türkçe Dersi Çoklu Ortam Tasarımı (TDÇOT) geliştirilmiştir. İkinci aşamada tasarımın pilot uygulaması gerçekleştirilmiş, öğrenci, uzman ve öğretmen görüşleri alınıp analiz edilmiş, elde edilen sonuçlardan hareketle TDÇOT tekrar düzenlenmiştir. Son aşamada Türkçe öğretmenleri, bilişim teknolojileri ve yazılım öğretmenleri ile uzmanlar tarafından TDÇOT değerlendirilmiştir. Araştırma örneklemi; nitel aşamada 22 öğrenci ve 15 uzman, nicel aşamada ise 78 Türkçe ve 28 bilişim teknolojileri ve yazılım öğretmeni olmak üzere 143 kişiden oluşmaktadır. Araştırmada veriler yapılandırılmamış ve yarı yapılandırılmış görüşme formları, yapılandırılmamış gözlem ve “Eğitsel Yazılım Değerlendirme Formu” (EYDF) ile toplanmıştır. Nitel veriler içerik analizi, nicel veriler ise tanımlayıcı ve çıkarımsal istatistiki tekniklerle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda uzmanların ve öğrencilerin Türkçe öğretimi için hazırlanan TDÇOT’nin eğitsel, görsel tasarım, çoklu ortam, içerik, yönlendirme kurulum ve kullanım özelliklerine yönelik olumlu değerlendirmede bulundukları belirlenmiştir. Bilişim teknolojileri ve yazılım öğretmenlerinin, eğitsel yazılım özellikleri bakımdan TDÇOT’yi Türkçe öğretmenlerine göre daha yeterli buldukları sonucu elde edilmiştir.

Keywords

Çoklu ortam tasarımı, dijital araçlar, eğitim teknolojileri, multimedya uygulamaları, Türkçe öğretimi.
Kaynakça

Abdulrahaman, M.D., Faruk, N., Oloyede, A.A., Surajudeen-Bakinde, N.T., Olawoyin, L.A., Mejabi, O.V., Imam-Fulani, Y.O., Fahm, A.O. & Azeeze, A.L. (2020). Multimedia tools in the teaching and learning processes: A systematic review. Heliyon, 6(11).

Ateş Çobanoğlu, A. (2017). Elektronik öğrenme materyali tasarımı ve uygulama örnekleri. Ö. Demirel ve E. Altun (Ed.), Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı içinde (ss. 284-301), Pegem.

Ateş, A. (2011). Eğitsel yazılım değerlendirme ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-21.

Baddeley, A. D. (2005). Essentials of human memory. Psychology.

Betrancourt, M. (2014). The animation and interactivity principles in multimedia. R. E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning in (2nd edition, pp.287-296). Cambridge University Press.

Biancarosa, G. & Griffiths, G. G. (2012). Technology tools to support reading in the digital age. The Future of Children, 22(2), 139-60.

Bilgin, Ö. C. (2024). İstatistiğe giriş. Atatürk Üniversitesi.

Brooks, D. W (1997). Web-teaching: A guide to designing interactive tcaching for the world wide web. Plenum.

Cohen. J. R., Swerdlik M. E. & Phillips, S. M. (1996). Psychological testing and assessment. Mayfield.

Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2014). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi (2.baskıdan çeviri). Y. Dede & S. B. Demir (Ed.), Ankara: Anı Yayıncılık.

Creswell, J. W. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş. M. Sözbilir (Çev. Ed.). Ankara: Pegem Yayıncılık.

Çıralı, H. (2014). Dijital hikâye anlatımının görsel bellek ve yazma becerisi üzerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi.

Gülbahar, Y. (2012). Öğretim araç ve gereçleri. K. Selvi (Ed.), Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı içinde (ss. 85-126). Ankara: Anı Yayıncılık.

Jonassen, D. H., Lee, C. B., Yang, C. & Laffey, J. (2014). The collaboration principle in multimedia learning. R. E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning in (2nd edition, pp.247-270). Cambridge University Press.

Jong, T. (2014). The guided discovery principle in multimedia learning. R. E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning in (2nd edition, pp. 215-228). Cambridge University Press.

Kalyuga, S. (2014). Prior knowledge principle in multimedia learning. R. E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning in (2nd edition, pp.325-338). Cambridge University Press.

Kurtlu, Y. (2021). Eski Türk edebiyatı metinleriyle hazırlanan yedinci sınıf Türkçe dersi zaman ve mekân temasının çoklu ortam uygulamalarıyla öğretilebilirliğinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi), Atatürk Üniversitesi.

Kuzu, A. (2014). Çoklu ortam uygulamalarının kuramsal temelleri. Ö. Ö. Dursun ve H. F. Odabaşı (Ed.), Çoklu ortam tasarım içinde (2.baskı, ss. 1-35), Pegem.

Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28(4), 563-575.

Lim, F. V. & Phua. J. (2019). Teaching writing with language feedback technology. Computers and Composition, 54, 1-13.

Mayer, R. E. (1997). Multimedia learning: Are we asking the rigth questions?. Educational Psychologist, 32(1), 1-19.

Mayer, R. E. (1999). Multimedia aids to problem-solving transfer. International Journal of Educational Research, 31, 611- 623.

Mayer, R. E. (2002). Cognitive theory and the design of multimedia instruction: An example of the two-way street between cognition and instruction. New Directions for Teaching and Learning, 89, 55-71.

Mayer, R. E. (2005) (Ed.). The Cambridge handbook of multimedia learning. Cambridge University Press.

Mayer, R. E. (2009). Multimedia learning. Cambridge University Press.

Mayer, R. E. (2015). Cognitive theory of multimedia learning. Mayer, R. E. The Cambridge handbook of multimedia learning. The Cambridge handbook of multimedia learning in (pp. 55-76). Cambridge University Press.

Mayer, R. E. & Moreno, R. (2002). Animation as an aid to multimedia learning. Educational Psychology Review, 14(1), 87-99.

Mendoza Coreas, J. D. (2018). Language learning effects of interactive presentations on basic intensive English students´ listening comprehension skill at the foreign language department of the University of el Salvador. (Master of science) University of el Salvador.

Mkdadi, A. M. (2019). How technology affects language learning and teaching. International Scientific Journals, 3(1), 1-7.

Moreno, R. & Mayer, R. E. (1999). Cognitive principles of multimedia learning: The role of modality and contiguity. Journal of Educational Psychology, 91(2), 358-368.

Moreno, R. & Mayer, R. (2007). Interactive multimodal learning environments special issue on interactive learning environments: Contemporary issues and trends. Educational Psychology, 19, 309-326.

Özerbaş, M. A. ve Yalçınkaya, M. (2018). Çoklu ortam kullanımının akademik başarı ve motivasyona etkisi. JRES, 5(2), 1-21.

Özkan, G. (2022). Individualized second language vocabulary learning through a collaborative multimedia platform: A designbased research. (Yayımlanmamış doktora tezi), Boğaziçi Üniversitesi.

Özonat, Z. (2018). Çoklu ortama dayalı eleştirel okuma eğitiminin 6. sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi), İnönü Üniversitesi, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Paas, F., Van Gerven, P. W. M. & Tabbers, H. K. (2014). The cognitive aging principle in multimedia learning. R. E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning in (2nd edition, pp. 339-354). Cambridge University Press.

Rassaei, E. (2017). Computer-mediated textual and audio glosses, perceptual style and L2 vocabulary learning. Language Teaching Research, 1-19.

Renkl, A. (2014). The worked-out examples principle in multimedia learning. R. E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning in (2nd edition, pp.229-246). Cambridge University Press

Rıza, E. T. (1997). Eğitim teknolojisi uygulamaları. Anadolu.

Rouet, J. F. & Potelle, H. (2014). Navigational principles in multimedia learning. R. E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning in (2nd edition, pp.297-312). Cambridge University Press.

Roy, M. & Chi, M.T.H. (2014). The self-explanation principle in multimedia learning. R. E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning in (2nd edition, pp.271-286). Cambridge University Press.

Schwartz, J. E. & Beichner, R. J. (1999). Essentials of educational technology. Allyn and Bacon.

Seçer, İ. (2013). SPSS ve LİSREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. Anı.

Sever, R. (2017). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Anı.

Shapiro, A.M. (2014). The site map principle in multimedia learning. R.E. Mayer (Ed.), The Cambridge handbook of multimedia learning in (pp.313-324). Cambridge University Press.

Spector, J. M. (2016). Foundations of educational technology ıntegrative approaches and interdisciplinary perspectives. (Second Edition), Routledge.

Yahya Kaçar, G. (2014). Segâh taksîmî. (Genel Yayın Yönetmeni: Yahya Kaçar, G.) Makâsıdü'l-Elhân’ın yazılışının 600, yıldönümü münâsebetiyle Abdülkâdir-i Merâgî besteleri [CD] içinde. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.

Yalın, H. İ. (2014). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Nobel.

Yıldız, S. (2010). İlkokuma yazma öğretiminde çoklu ortam uygulamalarının okuma becerisi üzerinde etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1), 31-63.