Abstract


Yabancı/İkinci Dil Öğretiminde Öğretici Motivasyonunun Boyutları

Yabancı/ikinci dil öğretimi çok yönlü bir alandır. Dil öğretiminin 21. yüzyıl gereklilikleri kapsamında öğrenici odaklı olduğu düşünüldüğünde pek çok araştırmanın odağında da dil öğrenicilerinin olduğu görülmektedir. Dil öğrenenlerden öğrenme ortamına, kullanılan materyallerden ders programlarına, kurum kültüründen seçilen yöntemlere, ölçme değerlendirmeden ders içi etkinliklerin tasarımına kadar pek çok alt araştırma alanına sahip olan yabancı/ikinci dil öğretimi alanında bütün bu öğretim sürecini organize eden ve kendisi de her defasında yeni oluşan sınıf iklimine uyum sağlayan öğreticiler ve onların mesleki motivasyonu önemli bir araştırma konusunu oluşturmaktadır. Öğreticilerin rehberliğinde gerçekleşmeyen yabancı/ikinci dil öğretiminin daha sınırlı olacağı düşünüldüğünde yabancı/ikinci dil öğretiminde en önemli unsurlardan birinin öğreticiler olduğu açıktır. Öğreticilerin bireysel ve mesleki niteliklerinin yanında, ders içindeki materyal ve yöntem tercihleri önemli olduğu kadar mesleki motivasyonları da en az dil öğrenenlerin motivasyonları kadar önemlidir. Bu bakımdan yabancı/ikinci dil öğretenlerin motivasyonlarının artırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalı ve eğitim ortamlarında öğreticilere yönelik bütüncül bir bakış açısıyla oluşturulmuş uygulamalara yer verilmelidir. Ancak bu kapsamda motivasyonu yüksek öğreticiler söz konusu olabilir ve eğitimden başarı beklenebilir. Yabancı/ikinci dil öğreticilerinin profilini ve şartlarını bu anlamda iyi analiz etmek gerekmektedir. Öğretici profilinin analizi aynı zamanda öğrenciye direkt yansıyan niteliklerin analizi olması bakımından da önemlidir. Bu çalışmada motivasyon teorilerinden hareketle, daha önce gerçekleştirilmiş öğretmen motivasyonuna yönelik çalışmalar incelenerek nitel desenli araştırma yöntemi çerçevesinde literatür taraması yapılmıştır. Literatür kapsamında yabancı/ikinci dil öğreticilerinin motivasyonunun boyutları tespit edilmeye çalışılmıştır.

Keywords

İkinci dil, motivasyon, öğretici, öğretmen, yabancı dil.
Kaynakça

Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ., & Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin motivasyon etkenleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(3), 151-166.
Akan, D., & Kılıç, M. E. (2020). Öğretmen motivasyon ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 7(2), 16-41.
Akman, Z. (2018). Belediye çalışanlarının iş tatmini üzerine bir değerlendirme: Erzincan belediyesi örneği [Yüksek lisans tezi]. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi.
Alvero, A. M., Mangiapanello, K., & Valad, J. (2019). The effects of incentives, instructor motivation and feedback strategies on faculty evaluation response rates in large and small class sizes. Assessment & Evaluation in Higher Education, 44(4), 501-505.
Arslanbaş, F. (2020). Türkçeyi yabancı dil olarak öğreten öğreticilerin staj uygulamasına yönelik görüşleri: Aydın TÖMER örneği. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 5(2), 225-250.
Börü, N. (2018). The factors affecting teacher-motivation. International Journal of Instruction, 11(4), 761-776. Czubaj, C. A. (1996). Maintaining teacher motivation. Education, 116(3), 372+.
Çevik, A., & Köse, A. (2017). Öğretmenlerin okul kültürü algıları ile motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 996-1014.
Çocuk, H. E., & Şahbaz, N. K. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde görev alan öğretmenlerin öğretme motivasyonlarının ve Türkçe öğretimi öz yeterlik algılarının incelenmesi. D. Demirbulak, & M. Yiğit (Ed.), Eğitim Bilimlerinde Akademik Çalışmalar içinde (ss. 193-212). Livre de Lyon.
Demir, S. (2018). Okul yöneticilerinin kullandıkları motivasyonel dil ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(5), 633-638.
Demircan Çakar, N., & Ceylan, A. (2005). İş motivasyonunun çalışan bağlılığı ve işten ayrılma eğilimi üzerindeki etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1), 52-66.
Durmuş, M. (2019). Dil öğretiminde öğretici yeterlilikleri ve pedagojik muhakeme becerisi. Grafiker.
Ertürk, R. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(3), 1-15.
Gökçe, F. (2011). İhtiyaçlar hiyerarşisi kuramına göre öğretmenlerin motivasyon düzeyleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 317-334.
İnal, E. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğreticilerinin eğitim teknolojisi standartları ile ilgili öz yeterliklerinin incelenmesi. Turkophone, 7(1), 37-54.
İskender, M. E. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde uzaktan eğitim derslerine ilişkin deneyimler. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (22), 96-117. 10.29000/rumelide.885523.
Jesus, S. N., & Lens, W. (2005). An integrated model for the study of teacher motivation. Applied Psychology: An International Review, 54(1), 119-134.
Kılıç, Y., & Yılmaz, E. (2019). İçsel, dışsal ve yönetsel faktörler bağlamında öğretmen motivasyon ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(1), 77-91.
Mercer, S., & Kostoulas, A. (Dü). (2018). Language teacher psychology. Multilingual Matters.
Nokay, N. (2019). Öğretmen motivasyonunun yordayıcısı olarak yaşam stili [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
Oflaz, M. (2018). İş stresinin çalışan motivasyonu üzerine etkisi ve buna yönelik bir uygulama [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
Öztürk, İ., Akalın, S., Özgüner, İ., & Şakiroğlu, M. (2020). Covid-19 salgınının ve karantinanın psikolojik etkileri. Turkish Studies, 15(4), 885-903.
Plotnik, R. (2009). Psikolojiye giriş. (T. Geniş, Çev.). Kaknüs.
Richardson, P. W., Karabenick, S. A., & Watt, H. M. (Dü). (2014). Teacher motivation theory and practice. Routledge.
Sarı, T. (2019). Okul yöneticilerinin algı yönetimi taktikleri, örgüt iklimi ve öğretmen motivasyonu areasındaki ilişkiler [Yayımlanmamış doktora tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
Süzen, E. (2020). İnovasyon stratejileri ve çalışan motivasyonunun, işletme performansına etkileri: Sivil havacılık işletmesinde bir uygulama [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
Taş, A., & Selvitopu, A. (2020). Lise öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki motivasyon düzeylerinin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(29), 33-42.
Tekin, G., & Görgülü, B. (2018). Clayton Alderfer'in ERG Teorisi ve Çalışanların İş Tatmini. Social Sciences Studies Journal, 4(17), 1559-1566.
Tunçer, P. (2013). Örgütlerde Performans Değerlendirme ve Motivasyon. Sayıştay(88), 87-108.
Turhan, M., & Çetinsöz, B. C. (2019). Duygusal Zeka ve Motivasyon Arasındaki İlişki: Turizm Programı Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), 268-287.
Tuzcu, M. A. (2016). Ankara Üniversitesi TÖMER’de çalışan akademik ve idari personelin iş tatmin düzeyinin ve iş tatminine etki eden faktörlerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(1), 161-197.
Tüm, G. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Öğretmen Profili. T. Balcı, A. O. Öztürk, & E. Serindağ (Ed.) içinde, Schriften zur Sprache und Literatur III (s. 145-151). IJOPEC Publication Limited.
Urhan, F. (2018). Öğretmenlerin motivasyon düzeylerine etki eden değişkenlerin analizi [Yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Watt, H. M. G., & Richardson, P. W. (2015). Teacher motivation. In J. D. Wright (Ed.), International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Cilt 2., sayfa 64-71). Elsevier.
Yirci, R. (2017). Öğretmen profesyonelliğinin önündeki engeller ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 503-522.